زنيان، گياهي ناشناخته اما پرخاصيت
زنيان گياهي دارويي و پرخاصيت است كه براي تقويت و بهبود عمكرد سيستم گوارش، معده، اعصاب، پوست و مو و... اثر برخش بوده و مورد استفاده قرار ميگيرد. اين گياه علاوه بر كاربرد در طب سنتي، در داروهاي نوين و صنايع غذايي نيز كاربرد دارد. در ادامه با بيتوته باشيد تا با خواص بينظير گياه زنيان به طور كامل آشنا شويد.
گياهشناسي زنيان
گياه زنيان را با نام هاي ديگري همچون انيسون بري، كمون حبشي، اجوان، اسپري كاي و نانخواه نيز ميشناسند. زنيان گياه علفي يك ساله، به ارتفاع 30 تا 90 سانتي متر است كه به شكل خودرو در نواحي شرقي هند، ايران و مصر مي رويد. برگ هايي با بريدگي هاي نازك و ظريف و گل هايي به رنگ سفيد و مجتمع به صورت چتر مركب دارد. ميوه زنيان كوچك، بيضوي، به رنگ قهوه اي مايل به زرد است. زنيان با با گياهان رازيانه، باديان رومي، شِويد و زيره به يك خانواده تعلق دارد. اين گياه عطر و بوي قوي و شبيه به آويشن و طعمي تند دارد.
ارزش غذايي دانهي زنيان
هر ۱۰۰ گرم از دانهي زنيان داراي ۱۷/۱ درصد پروتئين، ۲۱/۸ درصد چربي، ۷/۹ درصد موادمعدني، ۲۱/۲ درصد فيبر و ۲۴/۶ درصد كربوهيدرات ميباشد. همچنين دانهٔ زنيان حاوي كلسيم، تيامين، ريبوفلاوين، فسفر، آهن و نياسين است.
مزاج زنيان
مزاج اين گياه گرم و خشك است و معمولا براي گرم كردن سيستم گوارشي و براي تسهيل عمل هضم از آن استفاده مي شود. لذا نسبتا قوي بوده، يعني بايد در مصرف آن احتياط كرده و براي استفاده طولاني، حتما با نظر پزشك باشد. طبيعتاً افراد با مزاج گرم سعي كنند از اين گياه استفاده زياد نداشته و يا اگر استفاده مي كنند، به عنوان مصلح آن، از كمي سنكجبين استفاده كنند.
خواص گياه زنيان
- خاصيت ميكربكشي:
گياه زنيان از گياهان دارويي مفيد است كه خاصيت ميكرب كشي دارد. همچنين از آن به عنوان ضد قارچ پوستي نيز ميتوان استفاده كرد. از اسانس زنيان تحت نام " آجوان اُيل " در هندوستان به عنوان يك ضد ميكروب قوي(مشابه تيمول) استفاده مي شود. زنيان ضد ميكروبهايي نظير سالمونلا تيفوزا، ميكروسپوريوم و اشرشياكلي ميباشد.
- بهبود سيستم گوارش:
زنيان يكي از گياهان دارويي بسيار مفيد است كه براي درمان مشكلات معده از آن استفاده ميكنند. اين گياه براي دفع سنگ هاي ادراري نيز مفيد است. اين گياه ضد نفخ و از بين برنده بادهاي تشكيل شده داخل بدن و سيستم گوارش است و لذا براي رفع برخي از انواع پيچ خوردن روده و قولنج مفيد است. همچنين اين گياه براي مشكلات قاعدگي اعم از دير باز شدن قاعدگي يا قاعده نشدن به موقع مخصوصا در سرد مزاجان نيز استفاده ميشود.
- خواص زنيان براي لاغري:
عرق زنيان يكي از عرقيات گرم و موثر در هضم غذاست و بنابراين با هضم بهتر غذا، مانع از انباشته شدن چربي در بدن ميگردد. از خواص زنيان تقويت معده و معالجه سوء هاضمههاي ناشي از ضعف و كمي نيرو است كه به جذب بهتر و موثرتر مواد غذايي كمك كرده و مانع از بروز چاقي مي شود.زنيان خاصيت مسهل بودن دارد، لذا باعث دفع سريع غذا و غير قابل دسترس كردن غذا براي جذب بدن شده و به تبع از انباشته شدن چربي و ايجاد چاقي جلوگيري ميكند.كند.
- رفع گرفتگي عضلات:
عرق زنيان معمولاً براي گرفتگي هاي عضلاني ناشي از سردي و حتي درجات خفيفي از حالت شبه فلج توصيه شده است و براي بعضي از لرزش هاي بدن كه طبيعتاً ناشي از سردي باشد استفاده مي شود.
- تقويت اعصاب:
اين گياه براي تقويت مغز و اعصاب مفيد است كه گاهي همراه با دارچين و گل گاو زبان هم قابل استفاده است.
- بهبود اختلالات تنفسي:
با توجه به اينكه سيستم تنفسي به سردي حساس است و سرما موجب اسپاسم و انقباض مجاري تنفسي شده و سردي مزاج باعث ترشح و ماندن ترشحات در سيستم ريوي مي شود، زنيان و عرق آن مي تواند با نرم و رقيق كردن و لذا دفع ترشحات تنفسي، براي برخي انواع سرفه و برونشيت يا ذات الريه يا تنگي نفس مفيد باشد.
- خواص زنيان بر پوست و مو:
زنيان داراي خواص ضد التهابي و ضد باكتري است كه مي تواند به پيشگيري و درمان آكنه و جوش صورت كمك كند. همچنين دانه هاي زنيان داراي مقادير بالاي آنتي اكسيدان ها هستند كه از اين فرآيند جلوگيري كرده و احتمال سفيدي زودرس مو ها را كاهش مي دهد.
خواص عرق زنيان
ضد نفخ
ضد انگل و قارچ
باد شكن
ضد ترشي معده
ضد تهوع
خلط آور و تقويت معده
مقوي قواي جنسي
هضم غذا
سوء هاضمه
رفع گرفتگي گوش
مفيد براي ترك اعتياد مواد مخدر
ضد تشنج
سكسكه
مفيد براي بيماريهاي عصبي
ساير كاربرد هاي زنيان
زينيان از قديم به عنوان ادويه و نگه دارنده ي مواد غذايي مورد استفاده بوده است. همچنين در تهيه پودر كاري، ترشيجات، بيسكويت و مواد خوراكي ديگر به كار مي رود. اين گياه در صابون سازي و عطرسازي كاربرد دارد. از رايحه اين گياه، كه از ميوه هاي آن به دست مي آيد، در دهان شويه ها و خميردندان ها استفاده مي گردد. يكي ديگر از كاربردهاي زينيان به عنوان ضد كرم و ضد حشره است.
موارد احتياط و منع مصرف
افراد گرم مزاج نبايستي از اين عرق استفاده كنند و در صورت لزوم به مقدار كم و همراه با گياهان دارويي سرد مانند عرق شاتره و كاسني مصرف نمايند.
همچنين استفاده از اين عرق در زنان باردار، كودكان زير 7 سال و افراد داراي اختلالات غده تيروئيد بايستي با احتياط همراه باشد.
برچسب: ،
ادامه مطلب